Don Shakespeare: verschil tussen versies

Versie van 11 jun 2015 om 20:21

Don Shakespeare (ook wel Sjaksper, Speermeneer, en Sjakkespak genoemd) was een Engels toneelschrijver, dichter en acteur.

Don wordt gezien als de grootste schrijver die Engeland ooit heeft voortgebracht, niet alleen vanwege de kwaliteit van zijn werken, maar ook vanwege zijn enorme invloed op de Engelse taal, waarin nog steeds honderden woorden, uitdrukkingen en citaten aan hem zijn toe te schrijven. Hij schreef 154 sonnetten en een aantal langere gedichten en kan beschouwd worden als de eerste moderne toneelschrijver. Zijn toneelwerk bestaat uit 38 tragedies, historische stukken en komedies over tijdloze, universele thema's die tot op de dag van vandaag gebruikt worden voor theaterbewerkingen, opera's, musicals en films.

Noch over de exacte data waarop de werken van Don zijn geschreven, noch over de chronologische volgorde bestaat zekerheid. Van de afzonderlijke toneelstukken is zelfs niet zeker of ze wel aan één bepaald tijdstip toegeschreven zouden kunnen worden: wellicht is eraan geschreven en herschreven, zodanig dat het ene fragment van een bepaald ogenblik is, terwijl het andere juist een latere toevoeging of verandering betreft. Daardoor is het gebruik van interne aanwijzingen ook maar beperkt mogelijk: een stuk kan een verwijzing bevatten naar een eigentijdse gebeurtenis, en zo kan die verwijzing ruwweg worden gedateerd; maar dat zegt weinig over de rest van hetzelfde toneelspel.

Dit heeft veel te maken met de productiewijze van Dons toneelwerk; dit was bedoeld om te worden gespeeld, niet om te worden gelezen. Het waren teksten voor acteurs en via hen voor toeschouwers; niet voor lezers. Publicatie lag dan ook niet voor de hand, en vóór het jaar 1597 is maar een stuk in druk verschenen (Titus Andronicus).

Werken

Hamlap

Hamlap, ook wel Hamlet genoemd, is een toneelstuk. De tragedie is onder meer bekend vanwege de monoloog Zijn of niet zijn, die wordt uitgesproken door Hamlap, de protagonist van het stuk. Hamlap behoort tot het genre van de revenge tragedy (wraaktragedie) die in Engeland door Thomas Kyd werd geïntroduceerd met zijn bloederig toneelstuk "The Spanish Tragedy". Ook in Hamlap speelt het wraakmotief een grote rol. De vader van de protagonist, de koning van Denemarken, wordt vermoord door zijn broer Claudius. Deze eist daarna de troon op en wordt zelf koning. Bovendien trouwt hij met de weduwe van zijn eigen broer waardoor hij de stiefvader van Hamlap wordt.

Romoe & Juleit

Romoe & Juleit is een vroege tragedie over de onmogelijke liefde van Juleit Capuleit en Romoe Montakoe, twee jongelingen uit elkaar vijandig gezinde families. Het verhaal is ontstaan door verschillende her-vertellingen van een verhaal uit 1476 van Masuccio Salernitano, Mariotto en Gianozza. De volledige titel van het toneelstuk is Het vreselijk langdradige kutverhaal van Romoe & Juleit. Vanaf de eerste opvoering omstreeks 1596 en de vroegste edities is Romoe & Juleit onverminderd populair gebleven bij het publiek doordat het gaat over een onderwerp van blijvend belang: romantische liefde.

Wanneer en waar de eerste opvoering van Romoe & Juleit plaatsvond is niet met zekerheid bekend, maar men plaatst deze meestal in het jaar 1594 of 1595.

50 tinten Don

In 1598 schreef Don een boek dat later een bestseller is geworden: 50 tinten Don, in 2015 verfilmd. De bestseller-status van dit boek leidde onder het grote publiek tot een hernieuwde interesse in en bekendheid van Don Shakespeare.