|
|
| (55 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| − | De Dalai Don, ook wel Dalai Don lama genoemd, is ee | + | [[File:mediteerdon.gif|right|300px|thumb|Dalai Don tijdens het mediteren]] |
| | + | De Dalai Don, ook wel Dalai Don lama genoemd, is een belangrijk persoon uit het oosten van het land. Hoewel hij het grootste deel van zijn tijd in meditatie steekt, doet hij ook wel eens iets anders. Hij wordt regelmatig uit zijn diepgaande trance gehaald door zijn moeder, omdat het eten al klaar is. Soms schrikt hij daar zo erg van dat hij zijn concentratie verliest en naar beneden valt. In 1937 heeft hij hierbij 2 botbreuken en 3 kneuzingen opgelopen. |
| | | | |
| | ==Naamgeving == | | ==Naamgeving == |
| − | [[File:Altankhan.jpg|right|200px|thumb|Altan Khan in een boeddhistisch icoon]]
| |
| | Dalai don is een samenstelling van twee woorden: | | Dalai don is een samenstelling van twee woorden: |
| − | * het woord ''dalai'', [[Mongools]] voor ''stinkend'' en | + | * het woord ''dalai'', [[Frans]] voor ''stinkend'' en |
| − | * het woord ''don'', [[Tibetaans]] voor ''slang'' of ''hagedis zonder poten'' | + | * het woord ''don'', [[Chinees]] voor ''slang'' of ''hagedis zonder poten'' |
| | | | |
| | == Wijsheid == | | == Wijsheid == |
| − | Dalai Don stond bekend om zijn [[Wijsheid (deugd)|wijsheid]]. | + | Dalai Don stond bekend om zijn [[Wijsheid|wijsheid]]. Enkele bekende uitspraken van Dalai Don: |
| | | | |
| − | Vrijwel alle Tibetaanse tradities ondernamen vanaf het midden van de zestiende eeuw missieactiviteiten onder de Mongoolse stammen. Na eerdere ontmoetingen met vertegenwoordigers van andere tradities nodigde [[Altan Khan]] (1507–1582), leider van de [[Tümed|Tümed -Mongolen]], de belangrijkste don van de gelug [[Sönam Gyatso]] (1543–1588) uit voor een bezoek aan zijn gebied. Sönam Gyatso predikte daar in [[1578]] het boeddhisme en wist het hof en de elite van de stam te bekeren.
| + | :{{c|Soms pak je het goed aan, maar pakt het niet goed uit.|Dalai Don}} |
| − | | + | :{{c|Ik heb een <strike>grote</strike> kleine piemol.|Dalai Don}} |
| − | Er werden onderling titels uitgewisseld. De khan gaf Sönam Gyatso de titel ''prachtige [[Vajradhara]], goede, briljante, prijzenswaardige oceaan'', afgekort tot oceaan don dan wel dalai don. Het is een titel die in Mongoolse bronnen al in de dertiende eeuw eeuw te vinden valt als Oceaan Khan. (Dalai Khan) Het feit, dat de naam Gyatso in het Tibetaans ook Oceaan betekent, kan ook een rol hebben gespeeld.
| + | :{{c|Kaaa ik ben een duif!|Dalai Don}} |
| − | | + | :{{c|Ik ben een lopende wikipedia!|Dalai Don}} |
| − | De Tibetanen zelf gebruiken meestal de titel ''Gyalwa Rinpoche'' ("waardevolle overwinnaar", in de [[romanisatie]] van [[Wylie (romanisatie)|Wylie]]: rgyal-ba rin-po-che), De bijnaam van de veertiende dalai don, Tenzin Gyatso, is [[Kundun]], wat "aanwezigheid" betekent. In het Westen wordt hij gebruikelijk met de titel ''Uwe Heiligheid'' aangesproken.
| + | :{{c|Milan stinkt.|Dalai Don}} |
| − | | + | :{{c|Like zodat Milan dit ziet.|Dalai Don}} |
| − | | + | |
| − | [[Categorie:Dalai don| ]]
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | {{Infobox kunstenaar | + | |
| − | | naam = Leonardo da Vinci | + | |
| − | | afbeelding = Leonardo self.jpg
| + | |
| − | | onderschrift = Zelfportret van Leonardo da Vinci uit ca. 1512-1515
| + | |
| − | | volledige naam = Leonardo di Ser Piero
| + | |
| − | | geboren = [[15 april]] [[1452]]
| + | |
| − | | overleden = [[2 mei]] [[1519]]
| + | |
| − | | land = [[Florentijnse Republiek]]
| + | |
| − | | beroep = [[Architectuur|Architect]], [[uitvinder]], [[ingenieur]], [[filosofie|filosoof]], [[natuurkunde|natuurkundige]], [[scheikunde|scheikundige]], [[anatomie|anatomist]], [[beeldhouwkunst|beeldhouwer]], [[schrijver]], [[schilderkunst|schilder]] en [[componist]]
| + | |
| − | | jaren-actief =
| + | |
| − | | stijl = [[Hoogrenaissance]]
| + | |
| − | | bekende-werken = ''[[Mona Lisa]]''<br />''[[Het Laatste Avondmaal (Leonardo da Vinci)|Het Laatste Avondmaal]]''<br />''[[Mens van Vitruvius en Vitruviusman|Vitruviusman]]''<br />''[[De dame met de hermelijn]]
| + | |
| − | | RKD = 49450
| + | |
| − | }} | + | |
| − | [[Bestand:Vinci, Leonardo da 1452-1519 Signature from the Paintings and Drawings 08 Signature.jpg|{{Largethumb}}|Handtekening]]
| + | |
| − | | + | |
| − | '''Leonardo da Vinci''' ([[Vinci (plaats)|Vinci]], [[15 april]] [[1452]] - [[Amboise]], [[2 mei]] [[1519]]) was een [[architectuur|architect]], [[uitvinder]], [[ingenieur]], [[filosofie|filosoof]], [[natuurkunde|natuurkundige]], [[scheikunde|scheikundige]], [[anatomie|anatomist]], [[beeldhouwkunst|beeldhouwer]], [[schrijver]], [[schilderkunst|schilder]] en [[componist]] uit de [[Florentijnse Republiek]], tijdens de [[Italiaanse renaissance]]. Hij wordt gezien als het [[schoolvoorbeeld]] van het renaissance-ideaal van de ''[[homo universalis]]'' en als [[genie (persoon)|genie]].
| + | |
| | | | |
| | == Levensloop == | | == Levensloop == |
| − | Leonardo's leven wordt beschreven in [[Giorgio Vasari]]'s ''[[Vite]]'', een van de belangrijkste [[biografie|biografische]] bronnen van [[renaissance]]kunst voor [[Kunstgeschiedenis|kunsthistorici]].
| + | [[File:babydon.png|right|250px|thumb|De geboorte van Dalai Don]] |
| − | | + | |
| | === Jeugd === | | === Jeugd === |
| − | [[Bestand:Vinci casa Leonardo.jpg|thumb|Leonardo's geboortehuis in [[Vinci (plaats)|Anchiano]]]]
| + | Dalai Don werd geboren op 1 april 1926. Omdat hij op 1 april werd geboren, dachten ze in de eerste instantie dat het om een grap ging. Daarom brachten ze hem terug naar de ooievaar, in de hoop dat ze hem nog konden inruilen voor een reep chocola. Helaas was de ooievaar al opgegeten door de hond. |
| − | [[Bestand:Study of a Tuscan Landscape.jpg|thumb|Dal van de [[Arno (rivier)|Arno]], Leonardo's oudst bekende tekening (1473). Museum [[Uffizi]]. |alt= Pentekening van een landschap met bergen en rivier in een diep dal met kasteeltje.]]
| + | |
| − | | + | |
| − | Hoewel zijn naam suggereert dat Leonardo in [[Vinci (plaats)|Vinci]] werd geboren is dit uiterst twijfelachtig. Zijn geboortehuis - een hedendaagse toeristische attractie - staat in [[Anchiano]], een dorp nabij Vinci op het grondgebied van de stad [[Florence (stad)|Florence]]. Zowel zijn vader als een aantal voorvaderen waren ''notaio'', [[notaris]]. Daardoor is zijn geboortedatum en naam overgeleverd. "Leonardo di ser Piero da Vinci" (Leonardo, zoon van heer Piero uit Vinci) schreef zijn grootvader in het familieboek. Leonardo was een [[buitenechtelijk kind]] van Piero en ''Chataria'', Catherina, een boerenmeisje. Hierdoor kon hij geen klassieke studie volgen.
| + | |
| − | | + | |
| − | Leonardo groeide op op het platteland, en verbleef vermoedelijk minstens het eerste jaar bij zijn moeder die hem zoogde. Wat daarna gebeurde, is onzeker. Volgens het kadaster van Vinci van [[1457]] woonde ''Leonardo'' bij zijn vader Piero en diens echtgenote Albiera.
| + | |
| | | | |
| | === Loopbaan === | | === Loopbaan === |
| − | [[Bestand:Andrea_del_Verrocchio,_Leonardo_da_Vinci_-_Baptism_of_Christ_-_Uffizi.jpg|thumb|''[[Doop van Christus (Verrocchio)|Doop van Christus]]'' (1472–1475)—[[Uffizi]], door [[Verrocchio]] en Leonardo|alt=Schilderij toont Jezus in lendedoek in een beek door een landschap met rotsen. Rechts giet Johannes de Doper, herkenbaar aan het kruis dat hij draagt, water over Jezus' hoofd. Links knielen twee engelen. Boven Jezus de handen van God en een neerdalende duif.]]
| + | Toen Dalai Don 14 was had hij alle mogelijke studies afgerond en was hij gepromoveerd tot [[Master-doctorandus-supernurt]]. Daarna kon hij geen werk vinden, dus is hij maar [[wereldleider]] geworden. |
| − | [[Bestand:The Lady with an Ermine.jpg|thumb|''[[De dame met de hermelijn]]'', Nationaal Museum, Czartoryski Collection, [[Krakau]], 1483-1490.]]
| + | |
| − | Hij werd een schilder[[gezel]] (leerlingschilder) bij [[Andrea del Verrocchio]] en later een onafhankelijk schilder. Van 1482 tot 1499 werkte hij voor de Hertog van [[Hertogdom Milaan|Milaan]], [[Ludovico Sforza]], waar hij zijn eigen studio had, inclusief [[leerling]]en. Toen de [[Frankrijk|Fransen]] Milaan bezetten, keerde hij terug naar Florence, waar hij voor [[Cesare Borgia]] ging werken als militair architect en ingenieur. In 1506 keerde hij terug naar Milaan.
| + | |
| − | | + | |
| − | Van 1513 tot 1516 woonde hij in [[Rome (stad)|Rome]], waar toentertijd ook de veel jongere schilders [[Rafaël Santi|Rafael]] en [[Michelangelo Buonarroti|Michelangelo]] werkten, met wie hij weinig contact had. Met Michelangelo werd hij gevraagd voor de uitvoering van een grote muurschildering in het [[Palazzo Vecchio]] in Florence. Beide kunstenaars voltooiden deze muurschilderingen echter nooit. Er bleven slechts schetsen van over. In [[1516]] ging Leonardo werken voor koning [[Frans I van Frankrijk]] in het [[kasteel van Amboise]].
| + | |
| − | | + | |
| − | === Leerlingen ===
| + | |
| − | Zoals elke grote kunstenaar had Leonardo verscheidene leerlingen. Giacomo [[Salaí]] kwam in 1490. Daarna volgde Marco d’Oggiono. Een jaar later voegde Giovanni Antonio Boltraffio (°±1467 - +1516) zich bij hen. In 1507, tijdens zijn verblijf in Milaan, nam Leonardo de edelman Francesco (da) Melzi (alias da Melzo, alias Franciscus Meltius) aan. Andere leerlingen waren Zoroastro uit Peretola, Riccio Fiorentino, Ferrando de Llanos (de Spanjaard), Giampetrino, misschien Francesco Napoletano, en enkele anderen van minder belang. Maar wegens de onregelmatige leefstijl van Leonardo kon hij geen echte school of atelier uitbouwen. Salaí en Melzi werden vermeld in de ‘Vite’ van [[Giorgio Vasari]] (1550).
| + | |
| − | | + | |
| − | === Overlijden ===
| + | |
| − | Hij overleed in het Franse [[Amboise]], in het [[Clos Lucé]] en ligt begraven in de Kapel van St. Hubertus in het [[kasteel van Amboise]]. Clos Lucé is een kasteel in Amboise waar Leonardo da Vinci de laatste drie jaren van zijn leven woonde. Het is nu een museum over het leven en werk van Leonardo da Vinci. Het beschikt over veel voorbeelden van zijn uitvindingen.
| + | |
| − | | + | |
| − | == Persoonlijkheid ==
| + | |
| − | [[Bestand:Leonardo da Vinci (attrib)- la Belle Ferroniere.jpg|thumb|Portret van een jonge vrouw (bijgenaamd [[La Belle Ferronière]]). Kunstenaar omstreden. Tussen 1490 en 1496, [[Louvre]].]]
| + | |
| − | | + | |
| − | === Controversieel ===
| + | |
| − | Leonardo gold, met al zijn talenten die men tijdens zijn leven al erkende, in zijn tijd als een controversieel persoon. Onder andere vanwege zijn artistieke kwaliteiten kreeg hij diverse opdrachten van de Kerk voor het vervaardigen van religieuze kunst, met name schilderwerk. "[[Het Laatste Avondmaal (Leonardo da Vinci)|Het Laatste Avondmaal]]" is hier een beroemd voorbeeld van. Leonardo stond zijn gehele werkzame leven onder bescherming van invloedrijke personen, een tijdlang zelfs onder die van de [[paus]] zelf. Hoewel de kerk zich al minder rigide betoonde dan voorheen ([[anatomie|anatomisch]] onderzoek werd op kleine schaal toegestaan), was er toch geen sprake van [[Verlichting (stroming)|verlichting]], getuige het proces tegen [[Galileo Galilei]] ruim een eeuw na Leonardo da Vinci's dood.
| + | |
| − | | + | |
| − | Leonardo heeft ook een aanvaring gehad met de paus. Op een [[handschrift (document)|manuscriptvel]] noteerde hij dat de paus, aan wiens hof hij resideerde, hem betrapt had op anatomisch onderzoek op menselijke lijken. Ook is in een van zijn notities de opmerking "De [[zon]] staat stil" te vinden, volgens sommigen een verwijzing naar een [[heliocentrisme|heliocentrische]] kijk die tegen de toen geldende [[dogma (christendom)|dogma]]'s inging.
| + | |
| − | | + | |
| − | === Karakter ===
| + | |
| − | [[Bestand:Leonardo da Vinci - Saint John the Baptist C2RMF retouched.jpg|thumb|Salai als ''[[Johannes de Doper]]'' 1513–16]]
| + | |
| − | [[Bestand:Leonardo da Vinci - Angelo Incarnato.jpg|thumb|''De mensgeworden engel'', (houtskool, omstreeks 1515) is verwant aan het schilderij ''Johannes de Doper''.]]
| + | |
| − | Volgens de meeste biografen was Leonardo's opvallendste karaktertrek dat hij vaak enthousiast aan een opdracht of nieuwe interesse begon maar dan heel vaak zijn begonnen werk niet afmaakte. Hiervan zijn vele voorbeelden vooral met zijn artistieke opdrachten. Maar hij had ook bijna zijn hele leven het plan voor een allesomvattende [[encyclopedie]] die hij nooit voltooide.
| + | |
| − | | + | |
| − | Leonardo maakte vaak vele schetsen voor te maken grootse schilderijen, die vaak niet voltooid werden. In 1481 kreeg hij opdracht om het [[altaarstuk]] "De [[aanbidding]] door de [[wijzen uit het oosten|wijzen]]" te maken, maar hij vertrok naar Milaan voordat het af was.
| + | |
| − | | + | |
| − | Daar besteedde hij vele jaren aan het ontwerpen van een monumentaal, acht meter hoog bronzen ruiterbeeld ter ere van de vroegere vorst [[Francesco Sforza]]. Ook dit project werd nooit gerealiseerd, maar dan als gevolg van de oorlog met Frankrijk. Op initiatief van particulieren werd een vergelijkbaar standbeeld in 1999 in [[New York City|New York]] gemaakt en aan de stad Milaan geschonken.
| + | |
| − | | + | |
| − | Toen Leonardo in Florence was teruggekeerd, kreeg hij de opdracht een grote openbare muurschildering te maken. ([[Michelangelo Buonarroti|Michelangelo]] zou de muur ertegenover beschilderen. De twee mochten elkaar overigens totaal niet.) Na vele voorstudies verliet hij de stad.
| + | |
| − | | + | |
| − | Leonardo schijnt nooit een intieme relatie gehad te hebben met een vrouw. In 1476 werd hij anoniem beschuldigd van [[homoseksualiteit|homoseksuele]] contacten met een 17-jarig model, de notoire [[prostitutie|prostitué]] [[Jacopo Saltarelli]]. Dit gebeurde in die tijd wel vaker en is vermoedelijk een vorm van laster geweest. Samen met drie anderen werd Leonardo bij gebrek aan bewijs vrijgesproken van een aanklacht wegens homoseksueel gedrag, maar allen werden nog wel enige tijd in de gaten gehouden door de "Nachtagenten" van [[Florence (stad)|Florence]], een soort [[zedenpolitie]].
| + | |
| − | | + | |
| − | De [[Veronderstelling|speculatie]] over zijn homoseksualiteit wordt vooral gevoed door een uiteenzetting van [[Sigmund Freud]]. Freuds ideeën en werkwijze worden door sommige critici, waaronder [[C.G. Jung]], sterk in twijfel getrokken, dit geldt ook voor diens analyse van Leonardo.
| + | |
| − | | + | |
| − | Leonardo, die [[linkshandig]] was en zijn hele leven in [[spiegelschrift]] schreef, noteerde zijn bevindingen gedetailleerd in aantekenboeken, die een combinatie zijn van kunst en wetenschap.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/336408/Leonardo-da-Vinci/59780/Art-and-science-the-notebooks Leonardo da Vinci: Art and science the notebooks], Encyclopaedia Britannica</ref> Maar in tegenstelling tot sommige andere tijdgenoten, publiceerde of verspreidde hij deze boeken niet.
| + | |
| − | De inhoud bleef dan ook tot de [[19e eeuw]] verborgen, en kon dus tot die tijd andere wetenschappers en ingenieurs niet op een directe manier inspireren. Vanwege deze geheimhouding, die in de middeleeuwen en tot ver in de [[nieuwe tijd]] niet alleen gebruikelijk was onder de meeste geleerden maar vooral onder [[alchemie|alchemisten]], voorspellers en dergelijke, beschouwde [[L. Sprague de Camp]] in zijn boek ''The Ancient Engineers'' Leonardo dan ook niet als de eerste moderne ingenieur, maar juist als de "laatste van de klassieken". Pas na Leonardo begonnen wetenschappers echt hun bevindingen te verspreiden.
| + | |
| − | | + | |
| − | == Kunst ==
| + | |
| − | === Meesterwerken ===
| + | |
| − | [[Bestand:Leonardo da Vinci Annunciation.jpg|thumb|''[[De Annunciatie|Annunciatie]]'' (1475–1480)—Uffizi, wordt beschouwd als Leonardo's eerste volledig zelfstandige schilderij.]]
| + | |
| − | [[Bestand:Virgin of the Rocks (Louvre).jpg|thumb|De ''[[Maagd op de rotsen]]'', getuigt van Leonardo's belangstelling voor de natuur. [[Louvre]], mogelijk 1505–1508.]]
| + | |
| − | [[Bestand:Mona_Lisa,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF_retouched.jpg|thumb|De [[Mona Lisa]] (tussen 1503 en 1507)]]
| + | |
| − | Leonardo is beroemd vanwege schilderwerken als de ''[[Mona Lisa]]'' (ook "La Gioconda"), dat zich nu in het [[Parijs]]e [[Louvre]]-museum bevindt en de muurschildering [[Laatste Avondmaal (Leonardo da Vinci)|Laatste Avondmaal]] ("Ultima Cena" of "Cenacolo", Milaan). Dit tweede werk ging, vanwege een experimentele [[fresco (schilderterm)|frescotechniek]] die hij had gebruikt, al in zijn eigen tijd hard achteruit. In de [[Abdij van Tongerlo]] is een getrouwe kopie op linnen van het Laatste Avondmaal in perfecte staat bewaard gebleven, waarvan wordt aangenomen dat de meester zelf de hoofden van Jezus en Johannes heeft geschilderd.
| + | |
| − | | + | |
| − | Slechts zeventien van zijn doeken en geen van zijn beelden zijn bewaard gebleven. Het merendeel van zijn tekeningen wordt bewaard in de Koninklijke Collectie van het [[Windsor Castle]] in [[Verenigd Koninkrijk|Engeland]]. Zij zijn eigendom van [[Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk|Koningin Elizabeth]].
| + | |
| − | | + | |
| − | === Lijst van kunstwerken ===
| + | |
| − | De overgebleven schilderijen van Leonardo zijn niet gesigneerd.
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== Geheel door Leonardo da Vinci ====
| + | |
| − | * ''[[St. Jerome in de wildernis]]'', (c.1480), [[Vaticaanse Musea]]. Onvoltooid schilderij.
| + | |
| − | * ''[[Aanbidding door de Wijzen]]'' (1481) – Uffizi, Florence, Italië. Onvoltooid schilderij.
| + | |
| − | * ''[[Maagd op de rotsen]]'', [[Louvre]], Paris, door de meeste historici wordt dit schilderij als de oudste van de twee versies gezien en daarom op 1483–86 gedateerd.
| + | |
| − | * ''[[Het Laatste Avondmaal (Leonardo da Vinci)|Het Laatste Avondmaal]]'' (1498) – [[Santa Maria delle Grazie (kerk)|Santa Maria delle Grazie]], [[Milaan (stad)|Milaan]], Italië. Een hoogkwalitatieve replica van dit [http://www.tongerlo.org/da_vinci/avondmaal.htm schilderij] bevindt zich in de abdij van Tongerlo [[België]]
| + | |
| − | * ''[[Maagd en kind met St. Anne en Johannes de Doper]]'' grote tekening (c. 1499–1500) – [[National Gallery (Londen)|National Gallery]], [[Londen]], UK.
| + | |
| − | * ''[[Mona Lisa]]'' of ''La Gioconda'' (1503-1505/1507) – Louvre, Paris
| + | |
| − | * ''[[Maria met kind en Sint-Anna|De Maagd en kind met St. Anna]]'' (c. 1510) – Louvre, Parijs
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== Leonardo met anderen ====
| + | |
| − | * ''[[Christus' doop (Verrocchio)|Christus' doop]]'' (1472–1475) – [[Uffizi]], [[Florence (stad)|Florence]], Italië. Samen met [[Verrocchio]].
| + | |
| − | * ''[[Maagd op de rotsen]]'', [[National Gallery (Londen)|National Gallery]], [[Londen]]
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== Aanvaarde toeschrijvingen ====
| + | |
| − | * ''[[Annunciation (Leonardo)|Annunciatie]]'' (1475–1480) – Uffizi, Florence. Het vroegste werk geheel door Leonardo.
| + | |
| − | * ''[[Madonna Benois]]'' (1478–1480) – [[Hermitage (Sint-Petersburg)|Hermitage]], [[Sint-Petersburg]].
| + | |
| − | * ''[[Madonna met de anjer (Leonardo da Vinci)|Madonna met de anjer]]'', (1478-80) [[Alte Pinakothek]] [[München]]
| + | |
| − | * ''[[De dame met de hermelijn]]'' (1488–90) – [[Czartoryski Museum]], [[Krakau|Kraków]], Polen
| + | |
| − | * ''[[Johannes de Doper]]'' (c. 1514) – Louvre, Parijs
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== Waarschijnlijke toeschrijvingen ====
| + | |
| − | * ''[[Ginevra de' Benci]]'' (c. 1475) – [[National Gallery of Art]], [[Washington, D.C.]], V.S.
| + | |
| − | * ''[[La Bella Principessa]]'' (c. 1496) - Privécollectie
| + | |
| − | | + | |
| − | === Onderzoek ===
| + | |
| − | Leonardo's wetenschappelijke werk was gebaseerd op [[empirie|empirisch]] onderzoek, niet op wetenschappelijke [[experiment]]en of [[theorie|theoretische]] verklaringen: hij probeerde een verschijnsel te doorgronden door het zo gedetailleerd mogelijk te beschrijven en te tekenen. Gedurende zijn hele leven had hij het plan om een grootse [[encyclopedie]] te maken op basis van tekeningen. Hij publiceerde evenwel niets van zijn onderzoek.
| + | |
| − | | + | |
| − | === Codex Leicester en andere losse [[handschrift (document)|manuscripten]] ===
| + | |
| − | De zogenaamde [[Codex Leicester]] bestaat uit 18 vellen papier, met rode inkt in spiegelbeeld beschreven door Leonardo Da Vinci. De [[perkament]]en betreffen uiteenlopende ideeën over onder andere [[Westerse astrologie|astrologie]] en [[religie]]. Naast deze codex zijn zo'n 7000 vellen van het werk van Leonardo bekend. Onder meer het [[Windsor Castle]] en verschillende bibliotheken in Milaan bezitten werk van Leonardo (waaronder ook de [[Codex Atlanticus]], die in Milaan bewaard wordt). De recentst ontdekte codex bevindt zich in twee delen in [[Madrid (stad)|Madrid]].
| + | |
| − | | + | |
| − | In 1994 kocht [[Bill Gates]], oud-topman van [[Microsoft]], de Codex Leicester op een veiling voor 30,8 miljoen dollar. Bill Gates leende hem na zijn aankoop uit aan het Fogg-Museum van [[Harvard-universiteit|Harvard University]], waar de geschriften nu te bewonderen zijn.
| + | |
| − | | + | |
| − | [[File:Leonardo Anatomy of the Neck, c. 1515.jpg|thumb|Leonardo ''Anatomie van de nek, ca. 1515]]
| + | |
| − | === Anatomie ===
| + | |
| − | Misschien nog wel indrukwekkender dan zijn kunstwerken zijn Leonardo's studies van de [[anatomie]], de vlucht van vogels en vele andere onderwerpen. Zijn uiteindelijk vergevorderde kennis van de anatomie van het menselijk lichaam leerde Leonardo zichzelf. Het is bekend dat hij in het holst van de nacht de lichamen van pas gestorven mensen uit hun graven stal. Vervolgens ontleedde hij deze lichamen thuis. Overigens zijn niet al zijn anatomiestudies kwalitatief even goed. Zijn ''Anatomie van de nek'' lijkt volkomen uit de duim gezogen, evenals de studie ''De voornaamste organen en het vasculaire en urino-genitale stelsel van een vrouw''.
| + | |
| − | | + | |
| − | === Machines en vliegtuig ===
| + | |
| − | Zijn boeken bevatten tekeningen van verschillende nieuwe apparaten en machines, zoals een [[helikopter]], [[machinegeweer|machinegeweren]], een bepantserde [[Tank (voertuig)|tank]], een [[onderzeeboot]] en een apparaat met tandwielen waarvan men vermoedt dat het een mechanische rekenmachine voorstelt. Op 3 januari 1496 voerde Leonardo een mislukte proef uit met een vliegtuig dat hij had gebouwd. Ook de [[viola organista]], een muziekinstrument, is door Leonardo ontworpen.
| + | |
| − | | + | |
| − | === Brug over de Gouden Hoorn ===
| + | |
| − | In 1502 maakte Leonardo een ontwerp voor een 240 m lange brug zonder tussenliggende pijlers. Dit maakte deel uit van een civiel project voor [[sultan (rang)|sultan]] [[Bayezid II]] van [[Istanboel]]. Het ontwerp was bedoeld om een inham van de Bosporus die bekendstond als De [[Gouden Hoorn]] te overbruggen. De brug werd daar nooit gebouwd, maar in 2001 werd er in [[Noorwegen]] een brug geconstrueerd volgens hetzelfde principe.<ref>[http://www.leonardobridgeproject.org The Leonardo Bridge Project]</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === Ondertekening ===
| + | |
| − | Leonardo ondertekende zijn werk soms met "Leonardo" of "Io, Leonardo" ("Ik, Leonardo"). Vermoedelijk gebruikte hij zijn vaders naam niet omdat hij een bastaard was. Bij zijn studies gebruikte hij overigens wel de naam Leonardo da Vinci, bijvoorbeeld rechtsonder op de tekening van de [[Vitruviusman]].
| + | |
| − | | + | |
| − | == Leonardo da Vinci in de hedendaagse cultuur ==
| + | |
| − | [[Bestand:Leonardo da Vinci01.jpg|thumb|Standbeeld van Leonardo bij het [[Uffizi]] te [[Florence (stad)|Florence]] door [[Luigi Pampaloni]].]]
| + | |
| − | | + | |
| − | === Naar hem vernoemd ===
| + | |
| − | * [[Luchthaven Rome Fiumicino|Vliegveld van Rome]] : Aeroporto Leonardo da Vinci
| + | |
| − | * [[Brussel (stad)|Brusselse]] Franstalige [[hogeschool]] : [[Haute Ecole Léonard de Vinci]]
| + | |
| − | * Diverse Nederlandse scholen, zie [[Da Vinci College]] (doorverwijspagina)
| + | |
| − | * [[Leonardoschool]].
| + | |
| − | * Studievereniging "Leonardo da Vinci", Studievereniging Natuurwetenschappen en Science Nijmegen
| + | |
| − | * Vliegtuigbouwkundige Studie Vereniging de [[VSV Leonardo Da Vinci]] van de Technische Universiteit Delft
| + | |
| − | | + | |
| − | === Roman ===
| + | |
| − | In 2003 schreef de [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] auteur [[Dan Brown]] een boek dat later een [[bestseller]] is geworden: [[The Da Vinci Code (boek)|The Da Vinci Code]], in 2006 [[The Da Vinci Code (film)|verfilmd]]. In dit boek gebruikt hij symboliek en werken van Leonardo als leidraad voor het verhaal. De bestseller-status van dit boek leidde onder het grote publiek tot een hernieuwde interesse in en bekendheid van de persoon Leonardo da Vinci.
| + | |
| − | | + | |
| − | === Games ===
| + | |
| − | Dalai Don vindt het ook erg leuk om [[spelletjes|GameMeneer]] te spelen.
| + | |
De Dalai Don, ook wel Dalai Don lama genoemd, is een belangrijk persoon uit het oosten van het land. Hoewel hij het grootste deel van zijn tijd in meditatie steekt, doet hij ook wel eens iets anders. Hij wordt regelmatig uit zijn diepgaande trance gehaald door zijn moeder, omdat het eten al klaar is. Soms schrikt hij daar zo erg van dat hij zijn concentratie verliest en naar beneden valt. In 1937 heeft hij hierbij 2 botbreuken en 3 kneuzingen opgelopen.
Dalai Don werd geboren op 1 april 1926. Omdat hij op 1 april werd geboren, dachten ze in de eerste instantie dat het om een grap ging. Daarom brachten ze hem terug naar de ooievaar, in de hoop dat ze hem nog konden inruilen voor een reep chocola. Helaas was de ooievaar al opgegeten door de hond.
Toen Dalai Don 14 was had hij alle mogelijke studies afgerond en was hij gepromoveerd tot Master-doctorandus-supernurt. Daarna kon hij geen werk vinden, dus is hij maar wereldleider geworden.
